کتاب بهداشت روانی ایتام

هر روز تعدادی از کودکان والدین خود را در اثر سوانح رانندگی، بیماری قلبی، سرطان، جنگ فجایع طبیعی مانند سیل و زلزله از دست می دهند و دربارۀ آینده آن ها نگرانی هایی به وجود می آیند.
سوگ و داغدیدگی در کودکان یکی از موضوعات اساسی روانشناسی است که شامل مباحثی مانند مراقبت از کودکان یتیم، طرز برخورد اطرافیان با آن ها، پاسخ به سؤالات آن ها دربارۀ مرگ و زندگی و آموزش اولیاء و مربیان کودکان یتیم می شود.
در دین مبین اسلام توجه ویژه ای به موضوع ایتام شده است و در قرآن کریم نسبت به رعایت حقوق آن ها سفارش های مکرر شده است. در کشور ما ایران، مراکز و مؤسسه های دولتی و غر دولتی متعددی در زمینه کمک به ایتام فعالیت می کنند، اما بیشتر این کمک ها، محدود به کمک های مالی و مسکونی می شود که به نوبۀ خود قابل تقدیر است، اما در کنار خدمات مالی، رفاهی و مسکونی، لازم است برای نیازهای عاطفی و روانی ایتام نیز برنامه ریزی شود. از این رو، لازم است در کنار خدمات مددکاری، به خدمات روانشناختی نیز توجه شود و برنامه ریزی های لازم صورت پذیرد.
سوگ و داغدیدگی در کودکان و نوجوانان، از جمله مسائل اساسی در روانشناسی بالینی است که توجه پژوهشگران را در دانشگاه های معتبر جهان، بخود جلب نموده است. برخی از سؤالات اساسی در این زمینه عبارتند از : آیا کودکان داغدیده دچار مشکل می شوند؟ چه نوع مشکلاتی آینده آن ها را تهدید می کند؟ آیا آن ها ، خانواده های آن ها و مدارس آن ها، نیاز به خدمات روانشناختی دارند؟ چه نوع آموزش هایی برای آن‌ها، خانواده ها و مدارس آن ها مورد نیاز است؟ رسالت یک روانشناس در برابر کودکان و نوجوانان داغدیده، والدین و معلمان آن ها چیست ؟
در فرهنگ اسلامی توجه ویژه ای به مسئله ایتام شده است. خیرین زیادی در کشور در زمینه خدمت رسانی به این کودکان تلاش می کنند. اما این خدمت رسانی معمولاً شامل نیازهای اولیه این کودکان می شود که بنوبه خود ارزشمند و لازم است. اکنون هنگام آن رسیده است که در کشور ما علاوه بر تلاش در زمینه تأمین نیازهای اولیه کودکان داغدیده، به نیازهای روانی، اجتماعی و آموزشی آن ها نیز توجه شود و مؤسسه های دولتی و غیردولتی در این زمینه تلاش بیشتری کنند تا در زمینه پیشگیری و درمان مشکلات عاطفی و رفتاری کودکان داغدیده گام‌های اساسی برداشته شود.
کشور ما ایران، همواره در معرض فجایع طبیعی و انسانی متعددی بوده است. جنگ هشت ساله عراق علیه ایران، موجب شد تعداد زیادی از کودکان از نعمت مهر پدری محروم شوند.زلزله شمال، در خرداد ماه سال 1369 تلفات سنگینی ببار آورد. زلزله بم در دی ماه 1382 موجب ویرانی شهر شد و عمق و گستره آن، توجه جهانی را به خود جلب کرد.
تصادفات رانندگی در کشور ما جان تعداد زیادی از هموطنان ما را می گیرد و موجب بی سرپرست شدن یا تک سرپرست شدن تعداد زیادی از کودکان می شود. علاوه بر این، مرگ های ناگهانی ناشی از حمله های قلبی و سایر بیماری ها، موجب مرگ والدین و داغدیدگی در کودکان می شود. این واقعیت های اجتماعی موجب می‌شوند که مسئله کودکان داغدیده و خانواده های آن ها، جدی تر از گذشته ، مدّنظر مسئولان، متخصصان، پژوهشگران و مؤسسه های مربوطه قرار گیرد. یکی از وظایف جامعه اسلامی رسیدگی همه جانبه به کودکان داغدیده، خانواده ها و مدارس آن ها و برنامه ریزی در زمینه تشخیص، پیشگیری و درمان مشکلات عاطفی و رفتاری آنان است.